Bölgede Türk hakimiyeti Selçuklular devrinde başlar.1071 Malazgirt Savaşından sonra Harput ile birlikte bölgemiz de sırasıyla Çubuk Oğulları, Artuk Oğulları,Anadolu Selçukluları, Dulkadir Oğulları, Akkoyunlar ve Safavilerin idaresine girmiştir.Harput ve havalisi Çaldıran Savaşı ile Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.Sultan Selim Han’ın tahtına bağlılık ve itaatlerini bildiren İran Hükümdarlarına karşı Osmanlıların yanında yer alan Uç Beylerinden Cimşit Bey, Osmanlı yöneticilerinin güven ve beğenisini kazandığından, buna karşılık Sultan da kendisine büyük yardımlarda bulundu.Cimşit Bet sağlığında beyliğini oğluna devretti.Cimşit Bey’in ölümünden sonra da oğlunun beyliğinin onaylandığına dair Sultanlık Fermanı verildi.O döneme ait birçok fermanın olduğundan bahsedilmektedir

İlçe Merkezinin bugünkü yerinin tarihçesi yörede çıkarılan krom cevherinin tarihçesi ile başlamaktadır.Maden ilçesindeki bakır cevherinin odundan elde edilen ısıyla eritildiği dönemlerde Guleman Köyü halkından biri Ergani Bakır işletmesi’ne hayvanı ile odun taşırken gece hayvanın yükünü dengeleştirmek için yerden tesadüfen aldığı bir taşı kullanır ve yoluna devam eder.sabahın erken saatinde Ergani Bakır İşletmesi’ne varır.Hayvanın yükünü indirirken artık işine yaramayan taşı bir kenara atar.Tesadüfen o sırada oradan geçen Maden Yüksek Mühendisi Abdullah Hüsrev Bey vatandaştan bu taşı nerede bulduğunu sorar ve yerini öğrenir.Köylü ile birlikte Guleman Köyü yakınındaki Saisi mıntıkasına gelir.Buradan topladığı taş parçalarıyla birlikte Maden’e döner.Yapılan incelemeler sonucunda Guleman yöresinde zengin krom yataklarının olduğu , sonradan GÜLUMAN soyadını alan Abdullah Hüsrev Bey tarafından 1935 yılında bulunmuş oluyor.Bölgede bulunan bu krom cevherinin işletilmesine 1936 yılında başlanmıştır.Bugünkü İlçe merkezinin bulunduğu yerde Şarkkromları T.A.Ş. kurularak maden çıkarılmaya başlanmış, 1939 yılında da Müessese haline dönüştürülerek Etibank Mahdut Mesuliyetli Şarkkromları İşletmesi Müessesesi adıyla faaliyet göstermeye devam etmiştir.Müessese, idari binalarının yanında  idari ve teknik kadrolarda çalışan personelinin barınması için konut ve sosyal tesisler yapmıştır.Krom çıkarılması ve iş yerlerine gidiş geliş yollarının yapılması için çok sayıda insan gücüne ihtiyaç duyulması sebebiyle çevre köy ve ilçelerden yöreye büyük oranda işçi akını oluşarak zamanla Etibank tesislerinin civarında sağlıksız bir yapılaşma ile bir yerleşim birimi oluşmuştur.1987 yılında bugünkü ilçe merkezine 2 km  uzaklıktaki Guleman köyü ile birleştirilerek Maden İlçesine bağlı Alacakaya adıyla belde Belediyeliği oluşmuştur.Yapılan ilk Belediye seçimleri sonucunda Dt.Cimşit DEMİR Alacakaya Beldesinin  Belediye Başkanı seçilmiştir.  20 Mayıs 1990 gün ve 20525 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3644 sayılı kanunla da Alacakaya adı ile ilçe statüsüne kavuşmuştur